ارزیابی اثرات محیط‏زیستی بهره‌برداری حاصل از قطع درختان بر روی توده باقیمانده (مطالعه موردی: جنگل خیرود)

هدف عملیات جنگل، اجرای طرح‌ها و عملیاتی است که از نظر فنی و تکنیکی امکان‌پذیر، از لحاظ اقتصادی مناسب رشد و ترقی، از نظر محیط‌زیستی سالم و کم‌‌خطر و از نظر حقوقی قابل قبول باشد. با توجه به اعمال شیوه جنگل‌داری نزدیک به طبیعت برای مدیریت جنگل‌های شمال و پراکندگی برداشت در این شیوه، کاهش آسیب‌های وارده به توده سرپا و زادآوری، اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. این تحقیق برای ارزیابی زیر مؤلفه قطع درخت در پارسل 221 از بخش نم‌خانه جنگل آموزشی و پژوهشی خیرود انجام شد. اهداف این تحقیق، عبارت از تعیین میزان خسارت‌های وارده به توده سرپا و تجدید حیات جنگل می‌باشد. به‌منظور بررسی مقدار خسارت به توده سرپا در حفره‌های قطع، از روش آمار‌برداری صددرصد استفاده شد. نتایج حاصل از بررسی پلات دایره‌ای ‌شکل در حفره‌های قطع نشان داد: %2/1 از درختان موجود در پلات‌ها بر اثر عملیات قطع متحمل خسارت شدند. %73 از درختان خسارت‌دیده در پلات‌های قطع را گونه راش، %25 ممرز و %2 گونه‌هایی مانند افرا، بلوط، و توسکا تشکیل داد. ضمن این که بیشترین خسارت متوجه درختان با قطر برابر سینه کمتر از 40 سانتی‏متر است. بررسی حاضر نشان داد که مقدار خسارت به نهال‌ها کمتر از سایر گروه‌های زادآوری (شل و خال) است. بررسی زخم‌های ایجاد‌شده بر روی تنه درختان باقیمانده در حفره‌های قطع نیز نشان داد که این زخم‌ها بیشتر در ارتفاع کمتر از 2 متری تنه درخت حضور دارند. همچنین زخم‌های مذکور اغلب سطحی هستند، یعنی به کامبیوم خسارتی وارد نشده است. آموزش کارگران بهره‌برداری و اکیپ قطع و تبدیل، از عوامل تأثیرگذار در جلوگیری و کاهش خسارت‌های ناشی از بهره‌برداری هستند. صدمه به توده باقیمانده بر اثر عملیات قطع در جنگل آمیخته ناهمسال باتوجه به عوامل مختلف مؤثر بر صدمه به توده بررسی شد. قطع درختان در توده جنگلی به‌صورت هدایت شده و استفاده از ابزارهای کمکی مثل گوه می‌تواند در کاهش صدمه به توده باقیمانده مؤثر باشد.